Hazard – wszystkie gry pieniężne, w których o wygranej w wymiarze losowym decyduje przypadek. Wyraz „hazard” pochodzi z języka arabskiego: „az-zahr” znaczy „kostka” lub „gra w kości”. W języku angielskim dosłownie tłumaczone oznacza „niebezpieczeństwo”.
Hazard jest formą uzależnienia, według ICD-10-F.63.0 patologiczny hazard to zaburzenie nawyków i kontroli impulsów.
W Polsce są dostępne różne firmy gier hazardowych: ruletka, wyścigi konne, konkursy, loterie, automaty, poker itp. Granie zazwyczaj nie kojarzy się jako problem społeczny czy zagrożenie. Nie jest potępiane tak jak alkoholizm czy narkomania. Uważany jest za formę zabawy sprawiającej przyjemność, spędzenie wolnego czasu ze znajomymi, odreagowanie stresu, ucieczkę od monotonii życia.
Uzależnieniami zagrożeni są ludzie o niższym poziomie aktywności układu nagrody (ośrodka przyjemności) w mózgu oraz osoby z deficytami umiejętności życiowych. Na rozwój uzależnień wpływ mają czynniki biologiczne, psychologiczne i społeczne.
Hazardzistami są w zdecydowanej większości mężczyźni. Osoba uzależniona odczuwa wewnętrzny przymus grania. Wspólną cechą hazardzistów jest przekonanie, że gra poprawi ich sytuację finansową, że dzięki temu łatwo i szybko zdobędą pieniądze. Traktują grę nie tyle jako rozrywkę, ile jako zarobek, źródło dochodów. Hazard może się charakteryzować różną częstotliwością i nasileniem, może również stwarzać ryzyko problemów życiowych w różnych obszarach.
Uzależnienie od hazardu rozwija się stopniowo. Zazwyczaj można wyróżnić poniższe etapy:
- faza zainteresowania hazardem – dotyczy głównie dzieci i nastolatków – jest to okres wyraźnego zainteresowania różnymi grami, faza ta może trwać 10 lat lub dłużej;
- faza zwycięstw – granie okazjonalnie, snucie fantazji na temat różnych wygranych. Zdarzające się wysokie wygrane powodują silne pobudzenie. Osoba zaczyna grać coraz częściej i zwiększa stawki, grający zawierzyć w to, że ma wpływ na przebieg gry. Ten etap może trwać od 3 do 5 lat;
- faza start – gra o wysokie stawki doprowadza do dużych strat, gracz zaciąga pożyczki
i podejmuje próby odgrywania się, by spłacić długi. Hazardzista okłamuje swoje otoczenie; - faza desperacji – dochodzi do separacji od rodziny, gracz traci pracę, narastają długi, pojawiają się wyrzuty sumienia, depresja;
- faza utraty nadziei – dochodzi do rozpadu rodziny i utraty przyjaciół. Hazardzista nierzadko ma myśli samobójcze. Często popada w uzależnienie od alkoholu lub leków. Pogarsza się jego stan zdrowia: bóle głowy, bóle mięśni, nadciśnienie, owrzodzenie żołądka, duszności, stany wyczerpania. W innych przypadkach trafia do więzienia. To na tym etapie hazardziści najczęściej zwracają się o pomoc;
- faza zdrowienia (odbudowy) – dotyczy osób, które podejmują terapie, w tej fazie uzależniony stopniowo wraca do normalnego życia.
Sprawdź czy granie jest problemem
Istnieją możliwości sprawdzenia na ile zaawansowany jest problem z graniem np. na stronie internetowej Wspólnoty Anonimowych Hazardzistów www.anonimowihazardzisci.org znajduje się zestaw 20 pytań do autodiagnozy:
- Czy kiedykolwiek traciłeś czas przeznaczony na pracę lub szkołę z powodu hazardu?
- Czy uprawianie hazardu powodowało kiedykolwiek, że twoje życie rodzinne stawał się nieszczęśliwe?
- Czy hazard wpływał na twoją reputację?
- Czy kiedykolwiek odczuwałeś wyrzuty sumienia po grze?
- Czy kiedykolwiek uprawiałeś hazard, aby zdobyć pieniądze na spłatę długów albo by rozwiązać problemy finansowe?
- Czy uprawianie hazardu powodowało zmniejszenie twojej ambicji lub skuteczności?
- Czy po przegranej czułeś, że musisz wrócić tak szybko, jak to możliwe, by odrobić swoje straty?
- Czy po wygranej miałeś silny przymus, aby wrócić i wygrać więcej?
- Czy często uprawiałeś hazard dopóki twoja ostatnia złotówka została przegrana?
- Czy kiedykolwiek brałeś pożyczki, aby finansować swój hazard?
- Czy kiedykolwiek sprzedałeś coś, aby sfinansować hazard?
- Czy byłeś niechętny, aby użyć „hazardowych pieniędzy” na normalne wydatki?
- Czy hazard powodował, że przestałeś dbać o dobrobyt własny lub rodziny?
- Czy kiedykolwiek uprawiałeś hazard dłużej niż zaplanowałeś?
- Czy kiedykolwiek grałeś, aby uciec od zmartwień i kłopotów?
- Czy kiedykolwiek popełniłeś lub rozważałeś popełnienie nielegalnego czynu, aby sfinansować hazard?
- Czy uprawianie hazardu powodowało, że masz kłopoty ze snem?
- Czy kłótnie, rozczarowania lub frustracje wywołują w twoim wnętrzu impuls do hazardu?
- Czy kiedykolwiek miałeś pragnienie, aby świętować jakieś szczęśliwe wydarzenie poprzez uprawianie hazardu przez kilka godzin?
- Czy kiedykolwiek brałeś pod uwagę autodestrukcję lub samobójstwo w wyniku twojego hazardu?
Im więcej twierdzących odpowiedzi uzyskała osoba wypełniająca test, tym większe prawdopodobieństwo, że jej granie stało się problemowe. Uzyskanie siedmiu lub więcej pozytywnych odpowiedzi może oznaczać, że grający stracił kontrolę nad grą.
Leczenie
Obecnie uzależnienie od hazardu leczy się stosując terapię poznawczo – behawioralną, terapię uzależnień oraz farmakoterapię. Istnieją również liczne społeczności wsparcia dla osób uzależnionych nazywane grupami Anonimowych Hazardzistów. Profesjonalną pomoc dotyczącą problemów z hazardem można uzyskać pod numerem telefonu 801 889 880 czynny codziennie w godz. 17.00 22.00). Na stronie internetowej www.uzaleznieniebehawioralne.pl można znaleźć informacje na temat uzależnień behawioralnych oraz uzyskać pomoc, korzystając z poradni on-line. Pomocy dla siebie mogą również szukać bliscy osób uzależnionych od hazardu.
Ośrodki, do których można się zgłosić po pomoc:
- Centrum Medyczne MULTIMED Gniezno, ul. Chudoby 16, tel: 61 429 25 06, 661 485 266, rejestracja od poniedziałku do piątku w godzinach 7.00 – 20.00
- Ośrodek Terapii Uzależnień – Stare Juchy, ul. Mazurska 33, tel :87 619 93 26
Problem współuzależnienia
Dobrze znany rodzinom alkoholików może występować też w rodzinach hazardzistów
i przybierać w nich podobne formy. Bliska osoba zaczyna funkcjonować w rytmie grania uzależnionego od hazardu. Bierze za niego odpowiedzialność, staje się nadopiekuńcza, kontrolująca. Osoba współuzależniona zaniedbuje siebie, często zaprzecza oczywistym faktom. Warto, by bliscy hazardzisty szukali pomocy dla siebie, bo tylko wtedy zadbają o siebie, zabezpieczą finansowo, będą w stanie pomóc osobie uzależnionej.
Edyta Karpińska – Cieślak
Specjalista Psychoterapii Uzależnień
22 739 12 08